Chứng nghiện thuốc lá là một vấn đề sức khỏe cộng đồng tại Việt nam với 56,1% nam giới hút thuốc lá. Nghiện thực thể, tâm lý và hành vi là ba thành tố cấu thành nên nghiện thuốc lá.
Thuốc lá
Hút thuốc lá là một vấn đề sức khỏe cộng đồng tại Việt nam. Theo thống kê vào năm 2002 của WHO, 56,1% nam và 1,8% nữ tại Việt nam hút thuốc lá. Tác hại của thuốc lá rất rõ ràng: Khói thuốc lá có hơn 4000 chất độc hại chia làm 4 nhóm là: CO (carbon monoxide) gây giảm oxy máu và co mạch vành, Benzopyrene gây ung thư, chất kích thích gây viêm phế quản mạn, nicotine gây nghiện thuốc lá.
Ít nhất có 23 bệnh nguy hiểm có liên quan đến hút thuốc lá: tim mạch: (thiếu máu/ nhồi máu cơ tim, tai biến mạch máu não, viêm tắc động mạch chi dưới), hô hấp (ung thư phế quản, bệnh phổi tắc nghẽn mạn tính), tiêu hóa (ung thư thực quản, dạ dày, loét dạ dày tá tràng), tai mũi họng (ung thư thanh quản, khí quản, miệng, hầu), tiết niệu (ung thư thận, bàng quang), sinh dục (bất lực, vô sinh, ung thư cổ tử cung, sảy thai, thai chậm phát triển trong tử cung, mãn kinh sớm ở nữ), xương (loãng xương), da (xạm da).
Những tác hại này không những tác động trực tiếp đến bản thân người hút thuốc lá mà còn tác động lên gia đình, bạn bè người hút thuốc lá, những người do ở gần người hút thuốc lá đã hít phải khói thuốc lá do người hút thuốc lá thải ra.
Cai thuốc lá bao giờ cũng có ích: Trên người chưa mắc bệnh liên quan đến thuốc lá, cai thuốc lá giúp làm giảm nguy cơ xuất hiện các bệnh lý nguy hiểm này và như vậy làm giảm tỷ lệ tử vong sớm do hút thuốc lá. Trên người đã có bệnh liên quan đến thuốc la, cai thuốc lá giúp ổn định và làm chậm tiến triển các bệnh lý này. Như vậy cai thuốc lá vào bất kỳ thời điểm nào cũng không được xem là “quá muộn”, tuy nhiên nếu cai thuốc lá càng sớm chừng nào thì lợi ích càng nhiều chừng ấy.
Chứng nghiện thuốc lá là gì?
Ai cũng biết “Hút thuốc lá có hại cho sức khỏe” và “Cai thuốc lá có lợi cho sức khỏe”. Thế nhưng người ta vẫn tiếp tục hút, đó là do người hút thuốc lá đã trở nên “lệ thuộc” hay “nghiện”.
Nghiện thuốc lá bao gồm lệ thuộc thực thể vào chất nicotine có trong thuốc lá; lệ thuộc tâm lý và hành vi đối với hành vi hút thuốc lá.
Nghiện thực thể: chất nicotine tác động lên quá trình hoạt động của hệ thống thần kinh làm người hút thuốc lá có cảm giác hưng phấn, giảm lo lắng, tăng khả năng tập trung .v.v. Khi cai thuốc, người nghiện hút thuốc lá cảm thấy buồn bã, lo lắng, bứt rứt, mất ngủ, khó tập trung, vật vã vì hệ thần kinh của họ đã quen với nồng độ nicotine trong máu cao. Những triệu chứng xuất hiện khi cai thuốc lá được gọi là hội chứng cai thuốc lá, hội chứng cai thuốc này là một trong những nguyên nhân khiến tỷ lệ tự cai thuốc thành công thấp.
THUỐC 555 ANH
THUỐC 555 ANH
THUỐC 555 ANH
THUỐC 555 ANH
THUỐC 555 ANH Các sản phẩm bán chạy tại SHOP
Nghịện tâm lý: người hút thuốc lá có những quan điểm lệch lạc về thuốc lá, họ không nhìn thuốc lá dưới khía cạnh gây hại cho sức khỏe, ngược lại nhìn nhận thuốc lá như là một biểu tượng của sự “trưởng thành”, “nam tính”, “sành điệu”.
Nghiện hành vi: hành vi hút thuốc lá đã trở nên một thói quen, một phản xạ có điều kiện được củng cố bằng hình thức lập đi lập lại qua nhiều năm tháng. Đối với một số người cứ mỗi khi uống cà phê, sau bữa ăn, khi gặp gỡ bạn bè là hút thuốc lá; đối với một số người khác, việc luôn cầm một điếu thuốc trên tay đã trở thành một thói quen khó bỏ, hành vi đốt điếu thuốc lá ở học đã trở nên hoàn toàn tự động, không đòi hỏi phải suy nghĩ cũng như là hành vi đi xe đạp đối với rất nhiều người biết đi xe đạp.
Những trường hợp và biện pháp ngăn ngừa tái hiện hút thuốc
- Tình huống tái nghiện đột ngột: liên quan đến hai hoàn cảnh sau:
- Hoàn cảnh khó khăn, căng thẳng quá mức, cần hút một điếu thuốc chống lại
- Hoàn cảnh cực kỳ thoải mái, cần hút một điếu thuốc để thêm phần thư giãn
- Đây là hai hoàn cảnh thường khiến bạn rất “ yếu đuối” trước cám dỗ của thuốc lá. Bạn cần có suy nghĩ trước về hai hoàn cảnh này và chọn sẵn cho mình hành vi thay thế trong các trường hợp đó
- Tình huống tái nghiện có thể kiếm soát được: thường liên quan đến việc tăng cân nặng sau khi cai thuốc lá. Bạn hút thuốc lá trở lại với mục tiêu giảm cân nặng. Đối với tình huống này bạn cần trao đổi với bác sĩ để tìm ra cách ăn uống và vận động thể lực phù hợp để giảm cân nặng hơn là hút thuốc lá trở lại
- Các mốc thời gian sau cai thuốc cần phải cảnh giác nguy cơ tái nghiện cao nhất:
Trong một tháng đầu tiên: nguyên nhân là do hội chứng cai nghiện thuốc lá, bạn cần báo cho bác sỹ để bác sỹ cho lời khuyên và các thuốc men nhằm làm giảm đến mức tối đa các tác dụng khó chịu của hội chứng này
Ba đến sáu tháng sau cai thuốc: lúc này hội chứng cai thuốc lá không còn nữa, bạn chủ quan cho rằng mình đã cai được thuốc lá và cho rằng nếu chỉ hút một hai điếu do bạn bè mời mọc thì sẽ chẳng sao. Háy nhớ rằng chỉ hút trở lại dù chỉ một điếu bạn sẽ nhanh chóng trở lại nghiện thuốc lá. Như vậy trong giai đoạn này nâng cao cảnh giác trong mọi tình huống là điều cần thiết, hãy mạnh dạn nói với người thân và bạn hữu rằng bạn đang cai thuốc lá và hãy đừng mời bạn hút
Sáu tháng – 1 năm : đây là thời điểm những xung đột cuộc sống và công việc xảy ra, bên cạnh đó số lần và thời gian bạn gặp bác sỹ cũng đã thưa thớt rồi, nên bạn rất dễ hút trở lại để có lời khuyên phù hợp
Sau 1 năm: quá trình cai thuốc lá của bạn được xem là thành công, nếu bạn hút trở lại thì hoàn toàn không phải bạn bị lệ thuộc thuốc lá mà bởi vì bạn muốn hút. Hãy nhớ lại lúc nhỏ bạn từ cậu bé không biết hút thuốc trở thành người nghiện thuốc lá như thế nào và bạn đã chịu khổ sở như thế nào khi hút và cai thuốc. Hãy điện thoại cho bác sỹ nếu thấy cần thiết
